Adres: Wodna 3, 86-300 Grudziądz
Strona: www.muzeum.grudziadz.pl
Facebook: www.facebook.com/Muzeum.Grudziadz

Muzeum w Grudziądzu to lata tradycji i historii, bogate zbiory, zabytki, kolekcje i ludzie, którzy tworzyli tę historię. Oficjalnie otwarte 15 czerwca 1884 roku, nieprzerwanie działa do dnia dzisiejszego, w zabytkowych budynkach dawnego klasztoru benedyktynek oraz spichrzach – dawnych magazynach zbożowych.

Oficjalny Patron Honorowy Polskiej Cyfrowej Biblioteki Jeździeckiej oraz projektu Legendy Polskiego Jeździectwa, obok Prezydenta Miasta Grudziądza – Pana Jana Glamowskiego.

Najpierw znane jako Miejskie Muzeum Starożytności. Tymczasowo zajmowało salę w szkole dla dziewcząt, mieszczącej się w tzw. Pałacu Opatek przy ul. Klasztornej.

Początkowo liczyło 741 eksponatów, wyłącznie z dziedziny archeologii, pochodzących z kilku miejscowych kolekcji prywatnych. W 1890 r. zajmowało 3 pomieszczenia i posiadało 3116 obiektów zabytkowych z różnych dziedzin. W związku z brakiem wystarczającej przestrzeni, w latach 1893–1899 zbiory przechowywano w Gimnazjum Klasycznym przy ul. Sienkiewicza, a od 1897 roku, siedzibą muzeum stał się nowy ratusz w dawnym kolegium jezuickim, gdzie 23 czerwca 1896 r. otwarto stałą ekspozycję w reprezentacyjnej – choć nadal niewystarczającej – sali refektarza.

Od 1904 r. prowadzono starania o budowę własnej siedziby. Otwarcie nowego reprezentacyjnego gmachu przy ul. Legionów, mieszczącego również – do dzisiaj – bibliotekę miejską, nastąpiło w 1911 r. W odrodzonej Polsce w latach 1921–1939 Muzeum i Biblioteka Miejska pomyślnie rozwijały się pod zarządem Towarzystwa Czytelni Ludowych, a od 1922 r. honorowym kustoszem zbiorów był ks. dr. Władysław Łęga.

Podczas okupacji niemieckiej w latach 1940–1945 działało jako Muzeum Miejskie (funkcję dyrektora sprawował dr Hans Bernhard Meyer), a jego charakter został podporządkowany doraźnym celom hitlerowskiej propagandy politycznej. Po wojnie ocalała zaledwie 1/3 zbiorów. Muzeum w Grudziądzu zostało ponownie otwarte dla publiczności w 1946 r. Od roku 1956 siedzibą Muzeum jest odbudowany ze zniszczeń wojennych gmach dawnego klasztoru benedyktynek przy ul. Wodnej 3/5. W 1961 r. muzeum przeszło znaczącą reorganizację, a w latach późniejszych w skład muzeum weszły zabytkowe spichrze i tzw. Pałac Opatek, mieszczące kolejne sale ekspozycyjne.

W Pałacu Opatek prezentowana jest obecnie wystawa stała: Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu 1920-1939. Otwarcie wystawy odbyło się 9 listopada 2018 roku.

W salach na parterze zaprezentowano zagadnienia związane z historią Centrum Wyszkolenia Kawalerii, jeździectwem i sportami konnymi. Tutaj podziwiać można okazałą kolekcję broni białej – wszystkie wzory szabli używanych przez polskich kawalerzystów i lance.

W centralnym miejscu sali ustawiona jest rzeźba naturalnej wielkości, przedstawiająca kawalerzystów konno, w cwale, nawiązująca do znanych szarż 18. Pułku Ułanów Pomorskich oraz 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich, z września 1939 roku.

Dalsza część sali poświęcona jest historii szkoły i życiu codziennemu w koszarach. Na ekranie monitora prezentowany jest film o historii Centrum Wyszkolenia Kawalerii przedstawiający najważniejsze wydarzenia, strukturę organizacyjną i życie codzienne kawalerzysty. W gablotach natomiast znajdują się pamiątki związane bezpośrednio ze szkołą oraz kolekcja oryginalnych odznak pułkowych.

Kolejną strefę sali zadedykowano jeździe konnej oraz sportom konnym. Ta część ekspozycji imituje stajnię. Znajdują się tu siodła oraz akcesoria jeździeckie, nagrody i puchary z zawodów sportowych a także repliki umundurowania polowego kawalerzysty. Na ścianach umieszczono wydruki wielkoformatowe z wizerunkiem stajni i budową lancy.

Na sali wystawowej na I piętrze, w gablotach wolnostojących, zaprezentowano oryginalne mundury kawaleryjskie wraz z ekwipunkiem, a w gablotach wnękowych – kolekcję broni palnej i elementy wyposażenia kawaleryjskiego. Na wydrukach wielkoformatowych pokazane zostały wizerunki regulaminowego umundurowania kawalerzysty i wyposażenia sakw. Druga strefa tej sali poświęcona jest zagadnieniom związanym z wszechstronnym wyszkoleniem kawalerzysty. Na ekranach, umieszczonych na ścianie, w formie krótkich filmów prezentowane są zagadnienia związane ze szkoleniem kawaleryjskim (jazda konna i woltyżerka, władanie bronią białą, wychowanie fizyczne, zajęcia teoretyczne, wyszkolenia bojowe, wyszkolenia strzeleckie). W tej części sali w gablotach wnękowych znajdują się osobiste pamiątki po kawalerzystach. Przed wejściem do sali znajduje się replika sztandaru Oficerskiej Szkoły Kawalerii, na który ślubowanie składały kolejne roczniki podchorążych Szkoły Podchorążych Kawalerii i Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii.

Muzeum w Tarnowskich Górach rozpoczęło swoją działalność w 1958 roku. Idea utworzenia miejskiego muzeum pojawiła się jednak dużo wcześniej. Jego zalążkiem miał być zbiór zabytkowych monet, przekazany tutejszemu magistratowi przez jednego z mieszkańców Tarnowskich Gór w 1886 roku. Trudno ustalić dalsze losy zaginionej kolekcji numizmatów: wiadomo, że w 1900 roku zbiór liczył 382 obiekty, a jego przejęciem zainteresowane było wrocławskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności.

Do koncepcji miejskiego muzeum powrócono w okresie międzywojennym. Z myślą o przyszłej instytucji zabezpieczono m.in. monety i dokumenty, wydobyte w 1927 roku z gałki wieży tarnogórskiego kościoła św. św. Piotra i Pawła. W kolejnej dekadzie, wraz z pojawieniem się planów turystycznego udostępnienia fragmentów tarnogórskich podziemi, rozpoczęto akcję gromadzenia zbiorów dla planowego muzeum. Fryderyk Antes, ówczesny burmistrz Tarnowskich Gór, wystąpił wtedy do władz państwowych o zgodę na utworzenie placówki. Starania te zostały jednak przerwane wybuchem drugiej wojny światowej.

Inicjatywę udało się sfinalizować dopiero w latach 50. minionego stulecia dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności, a dokładnie założonego w 1954 roku Stowarzyszenia Miłośników Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej (obecnie Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej). Pierwsze ekspozycje nowego muzeum otwarto we wrześniu 1958 roku w uratowanej kamienicy przy rynku, zwanej domem Sedlaczka. Z początkiem kolejnego roku muzeum stało się oddziałem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, natomiast od lipca było administrowane przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach. W 1990 roku Muzeum w Tarnowskich Górach przekształcono w samodzielną instytucję kultury, prowadzoną przez Gminę Tarnowskie Góry.

Muzeum Wojska Polskiego to powszechnie znana placówka muzealna, która gromadzi, opracowuje naukowo i eksponuje muzealia wojskowo- historyczne. Muzeum powstało 22 kwietnia 1920 roku, dekretem Naczelnego Wodza, Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Jego organizatorem i pierwszym dyrektorem był płk Bronisław Gembarzewski.

W chwili obecnej w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego znajduje się ponad 300 tys. eksponatów. Zbiory wciąż powiększają się o nowe zakupy oraz liczne dary. Zgromadzone eksponaty prezentowane są salach ekspozycji stałej i na licznych wystawach czasowych.

Muzeum Okręgowe w Rzeszowie zostało powołane w 1935 roku jako Muzeum Regionalne przez grupę pasjonatów. Było instytucją społeczną i znajdowało się od 1940 roku w kamieniczce w Rynku.

Po 1945 roku instytucja funkcjonowała jako Muzeum Miasta Rzeszowa, a od 1951 roku pod nazwą Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.

Po drugiej wojnie światowej nastąpił rozwój miasta i jednocześnie naszej instytucji. W początku lat 50 – tych popijarski klasztor został przeznaczony na stałą siedzibę Muzeum, gdzie do dzisiaj działamy.

Historyczna siedziba z cennymi, barokowymi polichromiami w krużgankach parteru z pierwszej połowy XVIII wieku i unikatowym zespołem malowideł z końca XVII stulecia w refektarzu klasztornym i niegdysiejszej aptece nadaje specyficzną atmosferę.

Muzeum jest samorządową instytucją kultury, która gromadzi zbiory w zakresie: archeologii, etnografii, sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego oraz dokumentację dotyczącą życia politycznego, społecznego i gospodarczego miasta Rzeszowa i województwa podkarpackiego.

Siedziba Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej od 1983 r. mieści się w obiektach będących częścią zespołu pałacowo-parkowego Radziwiłłów. Całość założenia powstająca przez ponad sto lat (1622-1736) składała się z pałacu (rozebranego jako ruina w 1883 r.), kaplicy pałacowej z 1628 r., trzech oficyn ujmujących jeden z największych dziedzińców pałacowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wieży, bramy wjazdowej oraz otaczających cały zespół ziemnych obwarowań obronnych systemu staroholenderskiego.

Budynek główny Muzeum stanowi XVIII-wieczna wieża i brama wjazdowa wraz z ćwierćkolistym tunelowym łącznikiem zwanym „szyją”, w których obecnie mieszczą się ekspozycje stałe poświęcone zagadnieniom związanym z archeologią, historią miasta i rodu bialskich Radziwiłłów, kulturą ludową Południowego Podlasia oraz wystawy trzech sztandarowych kolekcji bialskiego Muzeum: „Konie, jeźdźcy i zaprzęgi” – malarstwo XIX i pocz. XX w. podejmujące temat konia, „Ikona Święta Tajemnica” oraz „Ogrody. Twórczość Bazylego Albiczuka”.