Słownik Jeździecki i Hodowlany – K

Jarosław Koch wakacje i święta spędzał u rodziny na wsi. Tam już zaczął się interesować końmi i gdy tylko mógł dosiadał ich na oklep.

W roku 1956 Jarosław Koch ukończył Szkołę Podstawową nr 178 w Warszawie i po egzaminie dostał się do VI Liceum Ogólnokształcącego Im. T. Reytana, w którym maturę zdał w roku 1960. W tym samym roku został studentem Wydziału Zootechnicznego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, który w roku 1961 przemianowano na Wydział Hodowli Zwierząt.

Mgr inż. Jarosław Koch wspomina, że: „W 1958 roku zacząłem jeździć konno w Warszawskim Klubie Jeździeckim i startowałem w konkursach hipicznych w skokach, a trenował mnie niezapomniany major Henryk Roycewicz (srebrny medalista Olimpiady w Berlinie w 1936 roku). Zagorzały WKKW-ista próbował zrobić ze mnie jeźdźca WKKW, ale w 1961 roku podczas zawodów spadłem z konia, złamałem obojczyk i dałem sobie spokój z WKKW. Tym bardziej, że z powodu sportu zaniedbałem studia i musiałem powtarzać rok. Ale konno jeździłem nadal w stajniach wyścigowych na Służewcu na porannych treningach.

W czasie studiów byłem współzałożycielem Studenckiego Klubu Jeździeckiego, który jako pierwszy propagował jeździectwo wśród studentów – organizował obozy jeździeckie (wczasy w siodle) w Państwowych Stadach Ogierów w Starogardzie i Łącku oraz wycieczki do stad i stadnin. Działałem też w Kole Zootechników na SGGW, organizując obozy naukowo-jeździeckie w Biatce, Ochabach, Sierakowie i Łącku.”

W ramach studiów była też przewidziana wielomiesięczna praktyka rolnlczo-hodowlana, którą Jarosław Koch odbywał w Stadninie Koni Moszna, którą kierował znany jeździec sportowy i hodowca mgr inż. Władysław Byszewski. Tam po raz pierwszy zetknął się z hodowlą koni pełnej krwi angielskiej.

Na IV roku studiów Jarosław Koch wystąpił do ówczesnego dyrektora Państwowych Torów Wyścigów Konnych dr. Henryka Harlanda, z prośbą o ufundowanie dla niego stypendium, na co otrzymał zgodę.

Stypendium gwarantowało pracę na wyścigach po zakończeniu studiów. W tym czasie Koch, jeżdżąc na porannych treningach na Służewcu i obserwując pracę wielu trenerów, postanowił też zostać trenerem koni wyścigowych.

Po skończeniu w roku 1966 studiów i obronieniu pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem prof. dr. Jerzego Chachuły na temat związany z treningiem i wyścigami koni pełnej krwi angielskiej, mgr inż. Jarosław Koch zgłosił się do dyrektora PTWK Stanisława Kurowskiego, w celu omówienia warunków zatrudnienia. Ten zaproponował odbycie rocznego stażu w stadninie koni pełnej krwi przed podjęciem pracy na torze, aby przed zajęciem się próbami dzielności na torze wyścigowym zapoznać się z pracą hodowlaną, która przygotowuje konia do późniejszych wyścigów. Ponieważ na treningach w Klubie Jeździeckim J. Koch jeździł na derbistach widzowskich: Larysie i Sombrero, postanowił ten staż stadninowy odbyć w Stadninie Koni Widzów. W lipcu 1966 roku pojechał do Widzowa na rozmowę z kierownikiem stadniny Leonidem Ter Asaturowem, który zorientowawszy się, że kandydat na staż jest dobrze zorientowany w tematyce wyścigowej, przyjął go od 2 listopada 1966 roku.

Po roku stażu, dyrektor Zespołu Skrzydłów-Widzów inż. Tadeusz Głoskowski zaproponował mgr. Kochowi pozostanie w Widzowie na stanowisku zootechnika, a po śmierci Leonida Ter Asaturowa w roku 1968, kierownika gospodarstwa Widzów (314 ha) i stadniny (około 100 koni).

Żona Jarosława Kocha, koleżanka ze studiów zootechnicznych, Jadwiga Krzyształówiczówna, córka dyrektora Janowa Podlaskiego Andrzeja Krzyształowicza, jako zootechnik była zastępcą męża w gospodarstwie.

W swoim życiorysie mgr inż. Koch wspomina: „Rozpoczynając pracę w jednej z siedmiu stadnin hodujących konie pełnej krwi angielskiej (Golejewko, Iwno, Kozienice, Moszna, Rzeczna, Strzegom, Widzów) trafiłem do grona ludzi o dużej wiedzy i doświadczeniu hodowlanym oraz wysokiej kulturze osobistej. Byli to m. in.: Stanisław Schuch, Bolesław Orłoś, Marek Piotrowski, Jerzy Jaworski, Władysław Byszewski, Jerzy Gniazdowski, Maciej Świdziński, Ryszard Helak, Ludwik Pietrzyk. Spotykaliśmy się kilka razy do roku na przeglądach koni na Służewcu i w stadninach, co było niezmiernie pożyteczne i inspirujące nie tylko dzięki porównywaniu koni, lecz także dzięki rozmowom na tematy hodowlane.

Kilkakrotnie byłem członkiem polskiej delegacji na kongresy hodowlano-wyści-gowe, które miały miejsce podczas mityngów Krajów Demokracji Ludowej, odbywających się corocznie do 1989 roku w różnych stolicach krajów członkowskich, w tym również w Warszawie. Brałem także udział w kupowaniu ogierów w krajach zachodnich, m. in. ogiera Py-jama Hunt (ojca trzech derbistów), Revlon Boya, Orange Baya, Zafonium i Belenusa. Byłem jednym z założycieli w roku 1993 pierwszej organizacji zrzeszającej hodowców i właścicieli koni wyścigowych – Polskiego Towarzystwa Właścicieli i Hodowców Koni Pełnej Krwi Angielskiej. Obecnie jestem członkiem zarządu i przewodniczącym Komisji Hodowlanej Polskiego Związku Hodowców Koni Pełnej Krwi Angielskiej. Jestem również sędzią jeździeckim oraz wyścigowym.”

Stadninę w Widzowie, mimo prywatyzacji, nadal prowadzi mgr inż. Jarosław

Koch, a o osiągnięciach hodowlanych widzowskich koni pisze: „Moim największym sukcesem hodowlanym jest ogier Dixieland urodzony w 1977 roku (po Co-nor Pass i Dostojna), który doskonale biegał, wygrał m. in. Wielką Warszawską oraz dwa razy Nagrodę Critérium (1300 m). Okazał się znakomitym reproduktorem: był ojcem trzech derbistów w trzech stadninach (Bachus w Golejewku, Limak w Stubnie i Sollozzo w Widzowie). Dat potomstwo wygrywające także inne nagrody pozagrupowe, w tym 13 nagród klasycznych (ogółem wygrało blisko 50 nagród pozagrupowych w kraju i kilka za granicą). On I troje jego potomstwa otrzymało tytuł Konia Roku. Także jego córki są świetnymi matkami stadnymi, m. in. Dżamma – doskonała klacz wyścigowa (zawsze była na płatnym miejscu), jest babką trójkoronowanej Dżamajki, zwanej klaczą stulecia.

W drugiej połowie grudnia 1966 roku przewieziono do Widzowa ogiera Antiquarian, kupionego w Newmarket przez Stanisława Schucha. Ogier ten stanowił w Widzowie sześć lat, dając co roku zwycięzców nagród pozagrupowych. Najlepszy z nich to urodzony w 1969 roku Dipol, jedyny wówczas powojenny ogier, który wygrał pięć nagród (Rulera, Derby, St. Leger, Iwna, Wielką Warszawską) I był koniem trójkoronowanym. Warto zaznaczyć, że Dipol miał fenomenalne zdrowie – mimo wad w budowie przednich kończyn – i był bardzo waleczny. W 1972 roku 6 sierpnia wygrał swój piaty wyścig St. Leger, następnie po trzech tygodniach wystartował w Moskwie (na forze piaskowym), na Mityngu KDL, w tzw. Interderbach i zajął III miejsce, ulegając tylko koniom rosyjskim, a w tydzień potem wystartował w Pucharze na 2800 m i zajął II miejsce. Należy wziąć pod uwagę, że podróż do Moskwy trwała kilkadziesiąt godzin samochodem (przerobiony autobus Jelcz), zupełnie niepodobnym do dzisiejszych aut wożących konie sportowe i wyścigowe. W miesiąc po tym wyścigu wygrał łatwo nagrodę Wielką Warszawską.

Sukces Dipola powtórzyła klacz Dża-majka, wygrywając dodatkowo w nagrodzie Oaks, przeznaczonej tylko dla klaczy. W 2007 roku dołączył do nich trzeci widzowski koń trójkoronowany, niepobity w kraju jako trzylatek ogier San Moritz. Tytuł trójkoronowanego otrzymuje koń, który wygra trzy nagrody klasyczne: Rulera (1600 m), Derby(2400 m) I St. Leger (2800 m), a wiec klasowy (wszechstronny). W okresie powojennym (1946-2007) podczas 62 sezonów było tylko 10 koni trój koronowanych, z tego trzy mojej hodowli.”

„Pozostałe siedem to dwa konie z Kozienic (Solali, Czerkies), po jednym z Golejewka (Krezus) i Rzecznej (Mokosz) oraz trzy konie hodowli prywatnej (Ruch, Dancer Lite i Dżesmin). Inne wybitne konie wyścigowe wyhodowane przeze mnie w Widzowie to: derbiści Sinaja i Sollozzo – także zwycięzca Wielkiej Warszawskiej, Szarlatan – trzykrotny zwycięzca Nagrody Prezesa Rady Ministrów, San Luis – ostatni biegający w Polsce syn Dixielanda wygrał m. in. dwa razy wielką Warszawską i dwukrotnie był drugi w tej nagrodzie. W okresie powojennym tylko trzy konie dwukrotnie wygrały Wielką Warszawską.

Konie mojej hodowli, pisze Jarosław Koch, wygrały m. in. 8 razy Nagrodę Prezesa Rady Ministrów (w tym Szarlatan trzy razy), sześć Rulera i Wielką Warszawską, pięć – Derby i St. Leger, trzy – Oaks i Nagrodę Wiosenną. Sześciokrotnie zdobyły tytuł Konia Roku (podczas trzydziestoletniego okresu jej przyznawania). Zwyciężały także we wszystkich krajowych gonitwach kategorii A, a łączna liczba nagród zdobytych w tej kategorii przekroczyła 80.

W historii polskich wyścigów jestem jedynym hodowcą, który odniósł niebywały sukces, polegający na tym, że w jednym sezonie konie mojej hodowli zdobyły wszystkie nagrody klasyczne (Wiosenną, Rulera, Derby, Oaks i St. Leger).

Konie widzowskie odnosiły także sukcesy za granicą: Dipol (Austria), Dostojnik (Skandynawia), Scytia (Niemcy), Sanders (Jugosławia i Czechy), Dzentile, Sadomis, Soderano, Diatelot (Czechy i Słowacja), Sollozzo (Czechy, Słowacja, Węgry), Dżamajka (Słowacja), Dżudo (Niemcy, a po sprzedaży wygrywał w Skandynawii, Francji i Hiszpanii – gr. I). Ogier Sokman wygrał w Niemczech ponad 100 tysięcy marek. Świetne steeplery Oviedo i Serafin wygrywały w Skandynawii, Niemczech i Włoszech. Siwy ogier Scyris jest najlepszym sprinterem w Czechach, Słowacji i Austrii, do 2008 roku biegał 46 razy, wygrywając 30 razy i jednocześnie bijąc kilka rekordów torów. Obecnie zakończył piąty sezon startowy. Jeden z ostatnich synów Dixielanda, ogier Massini zalicza się do najlepszych koni przeszkodowych w Czechach i we Włoszech – wygrał 13 wyścigów przeszkodowych i sumę 12 milionów koron czeskich. Disneyland, Secam i Sakenos wygrywały na prowincjonalnych torach w Anglii.

Dochowałem się też wielu świetnych klaczy wyścigowych i matek stadnych dających zwycięzców najważniejszych gonitw w kraju, a także za granicą, takich jak: Serbia -Sonora – Santa Monika, Dżuni – Dżamina – Dżamira, Scytia, Szwecja, Inari. Kilkanaście klaczy mojej hodowli trafiło do innych stadnin pełnej krwi (Dżereda w Łącku data czołowego dwulatka, a potem reproduktora Delatora). Wychowałem trzy ogiery używane w hodowli pełnej krwi: wspomnianego już Dixielanda (najlepszy krajowy reproduktor od czasów Rulera), Dipola i Szarlatana oraz kilka ogierów używanych w hodowli koni półkrwi, m. in. Saroyana, Selima i Dżamira. W czasie mojej czterdziestoletniej pracy w Widzowie tylko w trzech sezonach konie widzowskie nie wygrały gonitwy poza-grupowej, w pozostałych latach wygrywały od jednej do dziewięciu gonitw.

Kilka lat temu znalazłem w kraju ogiera Roulette, który w pierwszym roku dat czołowego dwulatka Dzaspera, a w drugim – trójkoronowanego w 2007 roku ogiera San Moritz. Jest on jedynym po II wojnie światowej koniem, który wygrał sześć głównych nagród dla koni trzyletnich „dowolnie” (orzeczenie sędziego na celowniku).”

Mgr inż. Jarosław Koch w czasie swej długoletniej pracy w Widzowie został odznaczony Brązowym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia oraz odznakami Zasłużony Pracownik Rolnictwa i Zasłużony dla Rolnictwa.

Nadal mieszka w Widzowie i nadal kieruje stadniną, choć już sprywatyzowaną, uzyskując świetne wyniki hodowlane.

Ukryj…

Ryszard Kupryjańczuk był w Niemczech z końmi do 30 sierpnia 1945 roku, kiedy to powrócił do Polski. W tym samym czasie rozpoczął naukę w Gimnazjum Rolniczym w Zwoleniu, które ukończył w roku 1947 i kontynuował naukę w Liceum Rolniczym w Wośnikowie koto Radomia, kończąc je dwa lata później w roku 1949. Po zdaniu matury rozpoczął w tym samym roku studia rolnicze w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi. W roku 1950 zlikwidowano uczelnię łódzką i przeniesiono ją do Olsztyna do zorganizowanej tam Wyższej Szkoły Rolniczej, razem z personelem dydaktycznym i studentami. W roku 1953 Ryszard Kupryjańczuk ukończył studia w W.S.R. w Olsztynie, otrzymując dyplom inżyniera rolnika.

Obowiązujący w tych latach nakaz pracy otrzymał do Państwowego Stada Ogierów w Drogomyślu, gdzie pracował początkowo jako asystent Stada. W styczniu roku 1954 ukończył Kurs Asystentów Stadnin Państwowych w Racocie i potem został awansowany na zastępcę dyrektora Stada w Drogomyślu i był nim do roku 1960. W tym roku został przeniesiony do Stadniny w Walewicach w związku z likwidacją Stada w Drogomyślu.

Ukryj…